I09 Wody powierzchniowe

Strony 54-61 podręcznika.

1. Wody powierzchniowe (rzeki i jeziora) w Europie rozmieszczone są nierównomiernie z powodu ukształtowania rzeźby terenu, budowy geologicznej i warunków klimatycznych.

2. Największe rzeki Europy:

1) Tag, 2) Ebro, 3) Loara, 4) Tamiza, 5) Rodan, 6) Pad, 7) Ren, 8) Łaba, 9) Dunaj, 10) Wisła, 11) Dal, 12) Umeal, 13) Dniestr, 14) Dniepr, 15) Don, 16) Dwina, 17) Wołga.

3. Najdłuższą rzeką Europy jest Wołga (3531 km) wpadająca do Morza Kaspijskiego, a największym jeziorem - Jezioro Ładoga.

4. System rzeczny tworzą:

a) dorzecze - teren, z którego wody spływają do jednej rzeki,

b) źródło - miejsce, gdzie wody podziemne wypływają na powierzchnię,

c) rzeka główna - rzeka uchodząca do morza lub oceanu,

d) dopływ - mniejszy ciek wodny,

e) ujście - miejsce, w którym rzeka wpływa do morza,

f) dział wodny - granica między dorzeczami,

g) zlewisko - obszar, z którego rzeki spływają do jednego morza.

5. Obszar Polski leży w zlewiskach:

- Morza Bałtyckiego (dorzecza Wisły, Odry, Pregoły, Niemna i rzek Przymorza),

- Morza Północnego (dorzecze Łaby),

- Morza Czarnego (dorzecza Dniestru i Dunaju). 

6. Sieć rzeczna Polski.

7. Wisła ma długość 1022 km. Jej źródła znajdują się na stokach Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Uchodząc do Morza Bałtyckiego przepływa przez wszystkie pasy rzeźby terenu Polski.

8. Odra ma długość 840 km, a jej źródła znajdują się w Czechach koło Ołomuńca.

9. Stan wód w Polsce zmienia się w ciągu roku, osiągając najwyższe przepływy na wiosnę (III i IV).

10. W Polsce jest ponad 9 tys. jezior, głównie pochodzenia polodowcowego. Największym jeziorem są Śniardwy.

11. Rodzaje jezior:

- morenowe,

- rynnowe,

- oczko polodowcowe,

- cyrkowe,

- deltowe,

- zakolowe (starorzecze),

- przybrzeżne,

- krasowe.

12. Znaczenie gospodarcze rzek i jezior:

- przemysł,

- energetyka,

- rolnictwo,

- transport,

- turystyka,

- gospodarka komunalna.